12 Mart Erzurum’un düşman işgalinden kurtuluş günüdür. Bu önemli günde Azerbaycan Cumhuriyeti’nin de 100.yılı nedeni ile Dadaşlar diyarında bir etkinlik düzenleniyor. “100’ümüz bir, özümüz bir “sloganı ile başlatılacak etkinliğin iki ülke arasındaki ilişkilere ayrı boyut kazandıracağına inanıyoruz.
Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği (EkoAvrasya), Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Erzurum Şubesi, Azerbaycan Ankara Büyükelçiliği’nin desteğiyle Erzurum Büyükşehir Belediyesi 100. yıla yakışır bir şekilde birbirinden farklı etkinliklerden oluşan muhteşem bir program hazırladı.
Etkinlikle ilgili olarak yapılan toplantıda Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaş, yaptığı konuşmada “Azerbaycan ile kaderimiz, canımız, kanımız bir. Biz, birbirimizden ayrılmaz bir parçayız” dedi.
TDED Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaş, konuşmasında ilginç konulara da değindi. Kendisini dinleyelim:
“Senelerdir dillendiriyoruz, Erzurum sadece bir şehir değil vatandır. Prof.Dr. Murat Küçükuğurlu’nun son tespitlerine göre Erzurum’un etrafında 50’nin üzerinde tabya var, yani dönemin kalesi… Bir şehir 50 kale ile korunur mu? Demek ki korunan sadece bir vilayet değil, bütün bir Anadolu ve payitahttır, vatandır. Bu durumda Erzurum’un kurtuluşu herhangi bir şehrin, ilçenin düşman işgalinden kurtuluşu gibi değerlendirilmemeli. İşte bu nedenle Erzurum vatandır diyoruz. Erzurum Anadolu’nun doğudaki can boğazıdır. Bizim ‘Türkeli’ dediğimiz Kafkasya’nın Anadolu’ya bağlandığı eldir Erzurum. Bu el 1916’da yere düştüğünde Bakü Müslüman Hayriye Cemiyeti bu eli tutup kaldırmıştır. Erzurum’a gıda ve insan yardımı taşıyan cemiyetin heyet başkanı Genceli Seyidov Erzurum’da Ermenilerce şehit edilmiştir. Kâzım Karabekir 12 Mart’ın devamında ordusunu durdurmamış Kars, Ardahan, Gümrü’ye kadar ceddimizin toprağını düşmandan temizlemiş, Azerbaycan’ın kuruluş muştusunu yakmıştır. Erzurum’un kurtuluşu bu yönüyle Azerbaycan’ın kuruluşuna açılan kapıdır. Yine Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa Azerbaycan’ın kurucusudur. Erzurumlu Mürsel Paşa Bakü’yü Ermenilerden ve Ruslardan temizleyen kumandandır. İşte tüm bunları bir araya getirdiğimizde anlaşılıyor ki Azerbaycan ile bizim sadece 100’müz özümüz değil, kanımız canımız da bir, sazımız avazımız da bir, kaderimiz de bir. Bu yıl etkinlikler bu yönüyle ezber bozan etkinlikler olacaktır. 12 Mart ilk defa böylesine kutlanacak, bundan dolayı Erzurum büyükşehir Belediye başkanı Sayın Mehmet Sekmen’e teşekkür ediyoruz. Tarih 100.yılı, etkinlikleri, Sayın Mehmet Sekmen’i ileride yazacak.”
Ortak toplantıda bir konuşma yapan EkoAvrasya Yönetim Kurul Başkanı Hikmet Eren de “Türkiye ile Azerbaycan yüksek düzeyli stratejik işbirliği içerisindedir “diyerek daha sonra şunları dile getirdi:
“Ortak tarihi ve geçmişi olan Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkiler her alanda Altın çağını yaşamaktadır. Cumhurbaşkanlarımızın eşbaşkanlığında “Azerbaycan-Türkiye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi”nin kurulması ve toplantıların düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesi ilişkilerimizin daha sağlam bir zeminde ilerlemesini sağlamıştır. Dünyada ikinci bir örneği olmayan Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin, başta enerji sahasında olmak üzere birçok sahada kademeli bir şekilde ilerlemiş olmasının gururunu yaşıyoruz. Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz Boru Hattı, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Projesi bölgesel işbirliği imkânlarımızın en üst seviyede değerlendirildiğinin birer nişanesidir. Azerbaycan ve Türkiye arasında çeyrek asırda elde edilmiş başarı ve kenetlenme, sarsılmaz olan kardeşlik bağımızın adeta birer demir halkaları niteliğindedir. Bundan sonra da ülkelerimiz arasındaki kardeşlik bağı daha da güçlenecek ve yükselen çizgide seyretmeye devam edecektir. Bizler de mevcut olan bu ilişkilere katkı sağlamak amacıyla üstlenmiş olduğumuz misyon adına faaliyetler icra etmek üzere Erzurum’da bulunuyoruz.”
Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen “Savaş, ticaret ve kültür yollarının kavşağındaki Erzurum’un tarihteki rolü dikkate alındığında bu yolların geçtiği Asya coğrafyasına ve Kafkaslara nüfuz etmiş bir şehir, hinterlandı çok geniş bir şehir” olduğuna vurgu yaparak bu minval üzere 100.Yıl etkinlikleri hazırladıklarını ifade etti. Başkan Sekmen’in açıklamaları şöyle:
“Coğrafya kaderdir. Erzurum’un kurulduğu coğrafya hepimizin, tüm bölgenin, Anadolu’nun ve ülkemizin kaderini belirleyen savaşların, göçlerin, ticaretin ve sosyokültürel etkileşimin olduğu coğrafyadır. Erzurum bu yönüyle hinterlandı geniş bir şehirdir. Dün öyleydi bugün de böyledir. Erzurum’a yapılan her yatırım tüm bölge illerin ve hatta Nahcivan’ın Azerbaycan’ın dikkatini çekmektedir. Şehrimizdeki ticaret hayatı, turizm, eğitim ve sağlık hizmetleri tarihte olduğu gibi bölgeye hizmet etmektedir. Tüm bunları ve tarihi yaşanmışlıkları bir araya getirdiğimizde 100.yıl kutlamalarını Erzurum sınırlarının ötesine taşımak istedik. Bu doğrultuda 9-10 Mart’ta iki gün sürecek çok anlamlı etkinliklerden oluşan program yaptık.
Etkinliklerimizin temel amaçlarını şöyle sıralayabiliriz: 12 Mart’ın ve kardeş devlet Azerbaycan’ın kuruluşunun 100.yılını kutlamak. Erzurumlu Mürsel Paşa’nın Kafkas İslam Orduları’nda gösterdiği kahramanlığı ve Bakü’nün kurtuluşunda üstlendiği vazifeyi hatırlamak. Soyadı kanunundan sonra Mürsel Paşa “Bakü” soyadını almıştır. Bir vefa olarak, Erzurum’un kurtuluşunda Bakü Müslüman Cemiyet-i Hayriyesi’nin KARDAŞ KÖMEĞİ (YARDIMI) faaliyetini hatırlamak. En önemlisi de iki gün evvel Hocalı’da Ermenilerce 1992’de yapılan Türk soykırımının yıl dönümüydü. Erzurum’da 100.yıl öncesinde Türk soykırımı yapıldı. Avrupa ülkeleri ülkemizin kalkınmasına tahammül edemeyerek sözde Ermeni tasarısıyla Türkiye’yi sıkıştırmaya çalışıyorlar. Hassas günlerden geçiyoruz. Bu günlerde Azerbaycan ile ilişkilerimizi daha sıkılaştırmamız gerekiyor. Avrupa’ya karşı Türkiye ile Azerbaycan’ın diasporası tektir.
Etkinliklerimiz Cuma günü namazdan sonra Narmanlı Camii önünden hareket edecek kortej yürüyüşüyle başlayacak. Yürüyüşte ellerimizde Azerbaycan ve Türkiye bayrakları ile kurtuluşu en iyi anlatan sloganların olduğu dövizler dağıtılacak. İbrahim Erkal Dadaş Kültür ve Sanat Merkezi’nin önünde son bulacak yürüyüşten hemen sonra salona geçeceğiz ve “100’müz Özümüz Bir” başlıklı 100.yıl şuramız başlayacak. Şura iki oturumdan oluşacak. Birinci oturumda şehrimizden bilim adamları, ikinci oturumda Azerbaycanlı bilim adamları kurtuluş serüvenimizi, ortak kaderimizi bizlere yeniden yaşatacak, anlatacaklar. Ertesi gün tarihimizin ortak kahramanları adına Azerbaycan Bulvarı’nda yaptığımız 100.Yıl Kahramanlar Anıtı’nın ve Nuri paşa Bahçesi’nin açılışını yapacağız. Bu kahramanlar Genceli Seyidov, Mürsel Paşa, Kâzım Karabekir Paşa ve Nuri Paşa’dır. Akşamda Kültür ve Turizm Bakanlığımızın Türk Dünyası Müzik Topluluğu bize ezgiler eşliğinde kardeşliğimizi dillendirecekler. Kahramanlık türkülerimizi ve marşlarımızı seslendirecekler. Programa yurt içinden ve dışından birçok misafir katılacak. Bilhassa kardeş devlet Azerbaycan’dan katılacak isimleri sizlerle paylaşmak istiyorum: Azerbaycan Ankara Büyükelçisi Sayın Hazar İbrahim, Azerbaycan Milletvekili Sayın Ganire Paşayeva -ki Azerbaycan’ın Nenehatun’u olarak bilinir- Dünya Azerbaycanlılar Kongresi Başkanı Dr. Asif Kurban, konsoloslar, bilim adamları, sanatçılar ve gazeteciler 100.yıl etkinliklerimize katılmak üzere şehrimizde olacaklar. Etkinliklerimizin tümü ücretsizdir ve halkımız davetlidir. Halkımıza unutulmaz bir 100.yıl yaşatacağımızı düşünüyorum.”