İSTANBUL/ANKARA (AA) - Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfınca (SETA) "2024 Türk Dış Politikası ve 2025’ten Beklentiler" paneli düzenlendi.
SETA tarafından gerçekleştirilen çevrim içi panele, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi ve SETA araştırmacısı Doç. Dr. Murat Aslan, SETA araştırmacısı Can Acun, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Muhammed Hüseyin Mercan, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesinden Prof. Dr. Yücel Acer, Kriter Dergisi Yayın Koordinatörü Mustafa Caner, SETA araştırmacısı Tunç Demirtaş ile SETA araştırmacısı Rıfat Öncel konuşmacı olarak katıldı.
Aslan, SETA araştırmacısı Sibel Düz'ün moderatörlüğünü yaptığı panelde, 2024'te özellikle Orta Doğu, Suriye ve Filistin'in ön plana çıktığını belirtti.
Suriye'de 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesiyle ilgili gelişmeler bağlamında "Türkiye'nin bölgedeki dizilimlerde daha etkin olma zorunluluğunun" öne çıktığını vurgulayan Aslan, Türk dış politikasında ABD'nin 2. Trump dönemi için ihtiyatlı bir bekleyiş söz konusu olduğunu kaydetti.
Acun ise Suriye'de Esed rejiminin kısa sürede devrildiği bir denklemle karşı karşıya kaldıklarını ve bunun büyük bir başarı olduğunu belirterek, "Rejimin içi o kadar boşalmış durumdaydı ki İran ve Rusya gerekli desteği sağlayamayınca bir anda tamamen bozguna uğradılar." değerlendirmesini yaptı.
Suriye'de muhaliflerin bir örgüt olmanın ötesinde "devlet olma eğilimiyle" hareket etmeye başladıklarını ve süreci çok iyi yönettiklerini dile getiren Acun, "13 yıllık bir iç savaş ortamında çok büyük insan hakları ihlalleri ve savaş suçları işlenmiş olmasına rağmen süreci büyük bir intikam arayışıyla değil, tam tersine bir istikrarın tesisi ve adalet arayışıyla yönetmeye çalıştılar." ifadelerini kullandı.
- İsrail'in Filistin'de yaptığı soykırım
Mercan ise 2024'ün İsrail'in Gazze'de yaptığı soykırımın "daha da derinleştiği bir yıl" olduğunun altını çizerek bölgedeki belirsizliklerin de derinleştiğini aktardı.
Kasımdaki ABD Başkanlık seçimlerinin de Gazze'deki durumda etkili olduğuna işaret eden Mercan, bunun Washington yönetiminin Filistin meselesi konusunda sahaya yönelik aksiyon almasını engellediğini söyledi.
Acer de İsrail'in Filistin'e yönelik saldırılarının devam ettiğini hatırlatarak, İsrail'in uluslararası hukuka uymayan eylemleri ve süreçlere ilişkin bilgi verdi.
Türkiye'nin bu hukuksal süreçlerde yaptığı hamlelere değinen Acer, İsrail'in soykırım davasında yargılanmasının "çok önemli" olduğu tespitini yaptı.
- İran için 2024 kayıplarla dolu bir yıl oldu
Caner, İran açısından 2024 yılını değerlendirerek, “Açıkçası kayıplarla dolu bir yıl olduğu söylenebilir. İran-İsrail çatışması, İran’ın Cumhurbaşkanlığı değişimi ve İran’ın Suriye’yi tabiri caizse kaybetmesi… Bu üç ana gelişme 2024 yılının belirleyicileri oldu İran açısından.” diye konuştu.
İran-İsrail çatışmasının ilk kez iki ülke arasında doğrudan sıcak çatışmanın yaşanması anlamına geldiğini ifade eden Caner, "7 Ekim’de başlayan sürecin İran ile İsrail’i karşı karşıya getirmesi, bir sıcak çatışma olarak yorumlanabilir.” dedi.
Caner, İran’ın doğrudan İsrail’e saldırmasını belirleyen bir takım kilit gelişmelerin yaşandığını anlattı.
- Afrika, kıyaslandığında daha pozitif bir gündeme sahipti
SETA Dış Politika Araştırmacısı Dr. Tunç Demirtaş da küresel sistemin içinde bulunduğu belirsizlik döneminin en fazla yansıdığı bölgelerden birinin de Afrika kıtası olduğuna işaret etti.
Türk dış politikasıyla kıyaslandığı zaman Afrika’nın daha pozitif bir gündeme sahip olduğunu aktaran Demirtaş, 2011’den beri özellikle Türkiye’nin yoğun olarak varlık gösterdiği bir kıta olduğunu söyledi.
Demirtaş, 2024’te Afrika’da yaşanan gelişmelere değinerek, Mısır ile yaşanan normalleşmeye dikkati çekti.
Öncel de Türkiye'nin savunma sanayi alanında son yıllarda önemli başarı sağladığını, bunun savunma sanayi ihracatına da yansıdığını kaydetti.
Türk ordusunun envanterindeki yerli araç ve sistemlerin sayısının arttığını anlatan Öncel, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın da etkisiyle Türkiye'ye F-16 ve Eurofighter savaş uçakları satışı konusunda ilerleme kaydedildiğini ifade etti.
