PEKİN (AA) - Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ın lideri Lai Ching-te, Pekin yönetiminin Tayvan'ı temsil etmeye hakkının olmadığını vurguladı.
Tayvan ajansı CNA'nın haberine göre, Lai, "Ulusal Gün" konuşmasında, "1912'de kurulan Çin Cumhuriyeti'nin Tayvan, Pınghu, Kinmen ve Matsu adalarında kök salmış olduğunu" belirtti.
Çin Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti'nin "birbirinin boyunduruğunda olmadığını" ifade eden Lai, "Çin Halk Cumhuriyeti'nin, Tayvan'ı temsil etmeye hakkı yok." dedi.
Lai, başkan olarak "ulusal egemenliği savunmayı" ve "Tayvan Boğazı'nda barış ve istikrarı korumayı" görev olarak gördüğünün altını çizerek, "ilhaka ve egemenlik gaspına karşı direnecekleri" mesajını verdi.
Mayıs ayında göreve gelen Tayvan lideri, otoriterliğin yayıldığını ve bunun özgürlükleri ve demokratik yaşam tarzını tehdit ettiğini belirterek, demokratik ülkelerle ortaklık ve dayanışmayı sürdüreceklerinin altını çizdi.
Lai, konuşmasında doğrudan Çin yönetimini hedef alan eleştirilerden kaçınsa da Pekin'den tepki çekmesi muhtemel görülüyor.
- Çin, yemin töreninde yaptığı konuşmaya askeri tatbikatla karşılık vermişti
Tayvan'da 13 Ocak'ta yapılan başkanlık seçimini kazanan iktidardaki Demokrat İlerici Partinin (DPP) adayı Lai Ching-te, 20 Mayıs'ta yemin ederek görevine başlamıştı.
Çin, Lai'nin yemin töreninde yaptığı konuşmaya 23-24 Mayıs'ta Ada'nın etrafını kuşatan askeri tatbikat yaparak karşılık vermişti.
Lai, başkan olarak yaptığı ilk konuşmada, Tayvan Boğazı'nın iki yakasındaki statükoyu koruma sözü verirken, Çin'e, Tayvan'ı askeri olarak tehdit etmeye son verme çağrısında bulunmuştu.
Tayvan hükümetinin egemenliğe, demokrasiye, özgürlüğe ve statükonun korunmasına bağlı kalacağını dile getiren Lai, "Anayasaya göre Çin Cumhuriyeti'nin (Tayvan) egemenliği bütün olarak halka aittir. Çin Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti birbirinin boyunduruğunda değildir." diye konuşmuştu.
- Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Koumintag) güçleri ile Mao Zıdong önderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP) güçleri arasında yaşanan iç savaşta galip gelen komünistler, 1 Ekim 1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmişti.
İç savaşı kaybeden Koumintag üyeleri ise Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek, burada geçici hükümet kurmuştu.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin kendi topraklarının parçası olduğunu savunduğu Tayvan, 1949'dan bu yana fiili bağımsızlığa sahip bulunuyor. Çin ana karası ile Tayvan arasındaki ayrılık hala sürüyor.
Son yıllarda Tayvan üzerindeki askeri baskıyı artıran Pekin yönetimi, Ada'nın ana kara ile yeniden birleşmesi için gerekirse güç kullanımını dışlamayacağını vurguluyor.
- Çin, Lai'yi "bağımsızlık yanlısı" ve "ayrılıkçı" görüyor
Tayvan lideri Lai Ching-te ve iktidardaki Demokrat İlerici Parti (DPP), Çin tarafından "bağımsızlık yanlısı" ve "ayrılıkçı" görülüyor. Çinli yetkililer, Lai'yi "iflah olmaz" ve "sorun çıkaran" gibi ifadelerle anıyor.
DPP'nin, Tayvan'ın egemenliğinden taviz verilmemesini, fiili bağımsızlığının korunmasını savunan siyasi çizgisi ise Pekin yönetiminin tepkisini çekiyor.
Pekin sözcüleri, Ada'da ocak ayında yapılan başkanlık seçimi arifesinde Lai'nin Tayvan'ı bağımsızlık doğrultusunda "tehlikeli bir yola" sokacağı uyarısı yapmış, seçilmesi halinde çatışma ve savaş riskinin doğabileceği imasında bulunmuştu.
Tayvan'da çok partili döneme geçilmesinden sonra kurulan DPP, Çin'deki iç savaşta komünistlerle mücadele eden kurucu parti Koumintag'ın "Çin'in asıl meşru temsilcisi olma" iddiasından çok "Tayvan'ın bağımsızlığı" fikrine yakın duruyor.